Wat is CSRD?

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een nieuwe EU-richtlijn die voor veel bedrijven van kracht wordt vanaf boekjaar 2024. Deze richtlijn maakt het rapporteren van niet-financiële informatie net zo belangrijk als traditionele financiële verslaggeving en moet van minimaal eenzelfde kwaliteit zijn. Dit betekent dat bedrijven, naast hun financiële resultaten, ook informatie moeten verschaffen over hun prestaties op het gebied van milieu, maatschappij en hun bestuurlijke inrichting (Envorinmental, Social, Governance. ESG-aspecten).

De CSRD is een logisch gevolg van de Europese Green Deal en het bijbehorende actieplan ‘Financing Sustainable Growth’, die beide gericht zijn op de transformatie van de EU naar een moderne, concurrerende economie die werkt voor mensen en die zorgt voor stabiliteit, banen, groei en investeringen. Het doel van de EU is om in 2050, als eerste economische blok ter wereld, netto geen broeikasgassen meer uit te stoten.

Maar waarom is dit zo belangrijk? Bedrijven zijn namelijk belangrijke stakeholders in de maatschappij en hun prestaties op het gebied van duurzaamheid-aspecten hebben invloed op de welvaart van mens en milieu. Hierdoor is het van groot belang dat bedrijven transparant zijn over hun prestaties op dit gebied. Dit bevordert de verantwoordelijkheid en de verantwoording van bedrijven voor hun impact op de maatschappij en het milieu.

Inhoudsopgave

1. Waarom komt de CSRD er?
2. Welke bedrijven vallen onder de CSRD?
3. Hoe richt ik een CSRD rapportage in?
4. Welke vereisten bevat de CSRD?
5. Wanneer komt de CSRD? Wat is de CSRD-tijdlijn?
6. Kleinere bedrijven en de CSRD
7. Welke uitdagingen kent de CSRD?
8. Hoe sluit de CSRD aan op ander wetten en richtlijnen?
9. Wat zijn de voordelen van CSRD?
10. Zijn er alternatieven voor de CSRD?
11. Moet ik me aan de CSRD richtlijn houden?
12. Wat vindt Robin Good van de CSRD?
13. Robin Good | Sustainability with a smile?

Waarom komt de CSRD er?

De EU vindt al lange tijd dat beleggers en consumenten recht hebben op begrip van de impact van bedrijven op een heldere, gemakkelijk vergelijkbare manier. Hoewel bestaande regels, zoals de NFRD (Non Financial Reporting Directive), al een stap in deze richting betekenden, was de conclusie dat ze niet voldoende waren.

Beleggers vonden dat veel ESG-rapporten belangrijke of nuttige informatie weglieten, verschillende meetmethodes gebruikten en verschillende focusgebieden hadden, wat het moeilijk maakte om de data te vertrouwen of bedrijven met elkaar te vergelijken. Zoals de Europese Unie heeft geconcludeerd kan dit een effect hebben op duurzaam beleggen, een van zijn belangrijkste focusgebieden.

Met de CSRD wil men een gedeeld kader voor het rapporteren van niet-financiële gegevens vaststellen. Het idee is dat door grondige, robuuste, gestandaardiseerde rapporten af te dwingen, iedereen – van beleidsmakers en beleggers tot klanten en consumenten – geïnformeerde beslissingen kan nemen over de ESG-prestaties van een bedrijf en de impact die zij op de wereld maken.

Om de betrouwbaarheid van het duurzaamheidsrapport te borgen is een rol voor de accountant ingebakken, daarmee wil de EU greenwashing voorkomen.. De rol van de accountant in de CSRD is dat zij hun goedkeuring op de CSRD rapportage moeten geven. Vergelijkbaar met de goedkeurende accountantsverklaring op het financiële jaarverslag. De accountant heeft in dat geval het verslag getoetst op de betrouwbaarheid van de cijfers en heeft daarbij inzicht in de processen gekregen zodat deze ook in staat is deze toetsing te doen. Deze assurance maakt dat het jaarverslag meer zekerheid biedt. Deze zelfde accountant gaat ook de CSRD rapportage controleren en voorzien van een verklaring. Daarmee wordt de kwaliteit en transparantie in de duurzaamheidsrapportage geborgd.

Hoe richt ik een CSRD rapportage in?

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) bevat toelichtingsvereisten voor een groot aantal Environmental, Social en Governance (ESG) aspecten. Hieronder een aantal voorbeelden van onderwerpen die onderdeel zullen zijn van de CSRD:

• Arbeidsomstandigheden
• Biodiversiteit
• Corporate Governance
• Diversiteit en gelijke behandeling
• Emissies en afval
• Energie- en watergebruik
• Integriteit en anti-corruptie
• Klimaatverandering
• Maatschappelijke betrokkenheid
• Mensenrechten

Het is belangrijk om te weten dat de CSRD bedrijfsspecifiek is, dit betekent dat bedrijven geen algemene verplichtingen hebben, maar wel verplicht zijn om informatie te verschaffen over onderwerpen die relevant zijn voor hun specifieke bedrijfsactiviteiten.

De CSRD-rapportage zal minimaal aan de volgende vijf vereisten moeten voldoen.

1. Bedrijven moeten rapporteren over materiële duurzaamheidsontwikkelingen die mogelijk financiële risico’s kunnen veroorzaken. Dit omvat problemen zoals grondstoffenschaarste, extreem weer en transitierisico’s.*
2. Bedrijven moeten rapporteren over hun ecologische en sociale impact op mens en milieu, inclusief zaken zoals biodiversiteitsverlies en mensenrechtenschendingen in de gehele keten.*
3. De richtlijn vereist dat bedrijven hun langetermijndoelstellingen vaststellen, de voortgang meten en daarover rapporteren.
4. Naast financiële informatie moeten bedrijven ook niet-financiële indicatoren zoals sociaal kapitaal rapporteren.
5. Tevens wordt er een verplichte ‘limited assurance’ ingevoerd, wat inhoudt dat bedrijven een externe accountantscontrole moeten ondergaan.

*De eerste twee onderdelen worden ook wel beschreven als de dubbele materialiteit.

Welke vereisten bevat de CSRD-rapportage?

Er zijn een aantal zaken waarvan we al weten dat die hun plekje binnen de CSRD zullen krijgen. Deze zijn onder andere:

• EU-Taxonomie: Een classificatiesysteem dat is opgesteld, in het kader van de Europese Green Deal, om te verduidelijken welke investeringen ecologisch duurzaam zijn. Het doel van de taxonomie is om greenwashing te voorkomen en investeerders te helpen groenere keuzes te maken. (Een van de speerpunten van de EU).
• Dubbele Materialiteit: Organisaties moeten zowel de impact van hun bedrijf op sociale en milieukwesties bekendmaken, alsook hoe deze kwesties waarschijnlijk van invloed zullen zijn op het bedrijf in de toekomst.
• Scope-3: De CSRD zal oproepen tot openbaarmaking van Scope 3-emissies. Dit zijn de indirecte CO²-emissies van alle andere bij de organisatie aangesloten bedrijven in de gehele toeleveringsketen.
• Toeleveringsketen: Ook zal de onderneming verslag moeten doen over de arbeidsomstandigheden in de toeleveringsketen.
• Terug- en vooruitkijken: Bedrijven zullen zowel analyses moeten verstrekken over het verleden, het heden en de toekomst. Dit betekent het delen van kwantitatieve informatie (zoals de tot nu toe gemeten impact) en kwalitatieve informatie (zoals doelstellingen, strategie en risicobeoordeling).
• Audit: Het rapport zal verplicht een ​​auditproces moeten doorlopen om de juistheid ervan te verifiëren voordat het wordt gepubliceerd. Deze rol zal komen te liggen bij de accountant die ook de jaarrekening controleert.

Wanneer komt de CSRD? Wat is de CSRD-tijdlijn?

• 2022 – goedkeuring tekst CSRD in Europees parlement;
• 2024 – CSRD van kracht voor alle bedrijven die nu al NFRD-plichtig zijn;
• 2025 – Alle bedrijven die aan twee of meer van de drie eisen voldoen;
• 2026 – Alle (beursgenoteerde) MKB bedrijven moeten rapporteren, waarschijnlijk met een meer vereenvoudigd rapportage model.

Hierbij moet worden opgemerkt dat bedrijven uit de eerste categorie in 2025 hun eerste rapporten moeten publiceren over het boekjaar 2024.

De eerste vijf tot zes jaar valt de rapportage onder de zogenaamde Limted Assurance, daarna schuift deze op naar de Reasonble Assurance. Wat kortweg gezegd inhoudt dat verwacht wordt van de bedrijven dat zij hun onderzoekplicht verder uitbreiden in zowel diepte (de kwaliteit van het onderzoek) als in breedte (de kwantiteit van het aantal te onderzoeken onderdelen).

Wat zijn de voordelen van CSRD?

Duurzaamheid gaat al snel over ketensamenwerking. De impact van je eigen organisatie houdt niet op bij je eigen “boundary” zoals dat zo mooi heet in de wereld van certificeringen. (Met de boundary wordt bedoeld de omgeving van je organisatie waar je directe invloed op hebt. Deze is bepalend voor bijvoorbeeld je CO2 footprint berekening.) Wil je verbeteringen doorvoeren dan moet je al snel in gesprek met je toeleveranciers en afnemers. De waardeketen dus. De CSRD richtlijn maakt dat je jouw waardeketen in kaart moet brengen en in gesprek moet gaan met deze partijen. En daar is CSRD niet uniek in. Er zijn voldoende andere uitdagingen die maken dat je met je keten in gesprek gaat. Denk aan innovatie, digitalisering en automatisering.

Ketensamenwerking zorgt voor een sterkere keten met voordelen voor alle partijen. Innovaties om de keten beter, sneller, goedkoper of duurzamer te maken gaan hand in hand. Bedrijven die aan de slag gaan met de CSRD ervaren dan ook dat hier veel voordelen te behalen zijn. Supply Chain Management is dus cruciaal voor de verduurzaming van je organisatie en de invulling van de CSRD.

Om te beginnen raden wij aan je stakeholders goed in kaart te brengen. Zo krijg je niet alleen een overzicht van welke partijen er in je keten zitten, maar ook welke invloed jouw bedrijf op de stakeholders (en andersom hebben). Daarmee bepaal je namelijk de materialiteit van jouw stakeholders. Grondregel is daarbij als een stakeholder van grote invloed is jouw bedrijfsvoering of andersom dan is de materialiteit groot. En hoe groter de materialiteit, hoe meer er van jou verwacht wordt. Laat ik dat duiden met een voorbeeld. Een producent van machines koopt een elektromotor in en die is van essentieel belang voor de werking van de machine. De betreffende machine is goed voor 24% van de omzet van het bedrijf en de betreffende motor neemt 60% van de kosten van de machine voor haar rekening. De specificaties van de motor maakt ook nog eens dat we deze maar bij twee toeleveranciers kunnen inkopen. We kunnen dus gerust stellen dat deze leverancier voor het voorbeeldbedrijf een materieel stakeholder is. Daarom weegt de onderzoeksplicht naar de omstandigheden waarin deze motor wordt gebouwd zwaarder mee dan bijvoorbeeld die van de wieltjes waarop de machine rolt en die nog geen procent van de kosten van de machine vertegenwoordigen en relatief generiek zijn.

Door het in kaart te brengen van je stakeholders en daar een materialiteitsanalyse op los te laten ontwikkel je feitelijk een actieplan op basis waarvan jij aan de slag kunt gaan met je waardeketen. De CSRD stimuleert het keten-deken en verwacht mag worden dat dit naast duurzaamheidseffecten ook kostenbesparingen en andere innovaties zal opleveren.

Welke uitdagingen kent de CSRD?

Omdat de vereisten van het CSRD veel gedetailleerder zijn dan die van de NFRD, zullen bedrijven enorme hoeveelheden data moeten verzamelen, die allemaal nauwkeurig en verifieerbaar moeten zijn. Bijvoorbeeld de scope 3-uitstoot. Deze gaat veel verder gaat dan de directe CO2-uitstoot van een bedrijf en kijkt naar alles van upstream tot downstream en van transport en distributie tot het gebruik van verkochte producten.

Bedrijven die al rapporteren volgens de NFRD zullen daarom een steile leercurve moeten overwinnen, terwijl bedrijven die voor het eerst een duurzaamheidsrapport moeten opstellen onder het CSRD een nog veel grotere uitdaging hebben.

Het voldoen aan de nieuwe regelgeving zal naar verwachting aanzienlijke kosten met zich meebrengen, dus het is belangrijk dat ondernemingen nu alvast rekening houden met deze kosten en ze opnemen in hun budget voor de komende jaren.

Belangrijk is dat het CSRD in nationaal recht wordt opgenomen in de hele EU. Afhankelijk van hoe strikt individuele landen zijn met betrekking tot handhaving, kan niet-naleving leiden tot boetes of vervolging, wat een serieus bedrijfsrisico kan betekenen voor organisaties.

De CSRD zal ongetwijfeld veel uitdagingen met zich meebrengen, maar kunnen ook kansen bieden voor ondernemingen die bereid zijn zich aan te passen en proactief te handelen. Het zal veel aanpassingsvermogen van ondernemingen vragen om succesvol te zijn in deze nieuwe regelgevende omgeving.

Hoe sluit de CSRD aan op ander wetten en richtlijnen?

Met zoveel verschillende verplichtingen en wetgevingen kan het uitdagend zijn om te begrijpen hoe deze allemaal samenwerken.

Zoals al eerder vermeld, zal CSRD de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) uitbreiden en vervangen.

De verplichting zal ook echter zaken omvatten die al in bestaande EU-regels zijn vastgelegd, zoals:

• Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR), die ESG-openbaarheidsverplichtingen vaststelt voor deelnemers aan financiële markten;
• EU-Taxonomie, die een classificatiesysteem is voor milieuvriendelijke economische activiteiten Het CSRD, de SFDR en de EU-Taxonomie werken samen om duurzame beleggingen te bevorderen. Door ze samen te bundelen, is het doel om eisen te aligneren, complexiteit te verminderen en het risico op dubbele rapportageverplichtingen te vermijden.

Zijn er alternatieven voor de CSRD?

Er zijn veel alternatieve manieren waarop kleinere bedrijven hun duurzaamheidsprestaties kunnen rapporteren, zoals het gebruik van duurzaamheidsrapportage-initiatieven, zoals de Global Reporting Initiative, de Sustainability Accounting Standards Board en de ISO-260000. Bedrijven kunnen ook hun prestaties rapporteren via hun website of andere communicatiekanalen. Er zijn ook veel gratis hulpmiddelen beschikbaar om kleinere bedrijven te helpen bij het verzamelen en rapporteren van hun duurzaamheidsgegevens.

Er zijn verschillende manieren waarop bedrijven hun duurzaamheidsprestaties kunnen vastleggen. Hieronder een aantal voorbeelden:

• Integratie in financiële verslaggeving: Veel bedrijven integreren hun duurzaamheidsprestaties in hun financiële verslaggeving, zoals in de jaarrekening of in een Corporate Social Responsibility (CSR) rapport.

• Onafhankelijke assurance: Bedrijven kunnen hun duurzaamheidsprestaties laten beoordelen door een onafhankelijke partij, zoals een externe accountant of een duurzaamheidsadviesbureau. Deze partij kan een assurance-verklaring afgeven over de betrouwbaarheid van de gegevens. Een methode die hierbij kan worden gebruikt is de ISO-26000.

• Keurmerk: Bedrijven die belang hebben bij een onafhankelijk getoetste verklaring over hun duurzaamheidsprestaties kunnen kiezen voor een keurmerk. Deze worden middels een externe onafhankelijke audit getoetst. De meest bekende zijn: MVO-Prestatieladder, B-Corp en Eco-Vadis.

Er zijn daarnaast ook nog enkele keurmerken die een specifiek onderdeel monitoren. Denk aan de PSO welke de sociale kant van een onderneming meet en vastlegt. Maar daarover hebben we in een ander blog al eens geschreven en dus verwijs ik daar graag naar.

Bedrijven die al gewend zijn aan een van deze methodes zullen sneller en makkelijker de stap naar CSRD kunnen maken. Het is dus aan te raden hier nu al mee te starten.

Moet ik me aan de CSRD richtlijn houden?

Ondanks het feit dat de CSRD alleen maar rapportageverplichtingen bevat, zullen ondernemingen door deze nieuwe wetgeving gehouden zijn goed stil te staan bij hun huidige bedrijfsvoering en de inrichting van hun governance. Investeerders zullen in het kader van hun onderzoeksplicht actief op zoek gaan naar duurzame aspecten en vooral ook naar niet-duurzame aspecten. Een onderneming die niet (voldoende) transparant is over duurzaamheidsinformatie of blootstaat aan grote risico’s door duurzaamheidsaspecten kan erg onaantrekkelijk zijn. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor de positie van de onderneming op de markt en de potentiële investeerders zelfs afschrikken.

Nog niet helemaal duidelijk is op dit moment hoe sterk er gesanctioneerd zal worden op bedrijven die zich niet houden aan de CSRD verplichtingen. Naar verwachting zullen deze nog voor deze de zomer bekend zijn.

Wat vindt Robin Good van de CSRD?

Dat het Europees Parlement werk maakt van het tegengaan van greenwashing juichen we toe. En ook dat er eindelijk een model komt wat zorgt dat alle Europese bedrijven op een zelfde manier moeten rapporteren. Dat zorgt voor overzicht en inzicht voor alle stakeholders en maakt het speelveld gelijk voor alle spelers.

Waar we nog wel benieuwd naar zijn is of bepaalde huidige standaarden inwisselbaar zijn. Wanneer ik nu trede 5 op de CO² Prestatieladder heb, is dat dan voldoende voor mijn rapportage over mijn voetprint? Of andersom accepteert de opdrachtgever (vaak de overheid) een CSRD rapportage als gelijkwaardig alternatief voor mijn CO² Prestatieladder? Wij denken dat daar nog veel te winnen is. Zo zou de CSRD er zelfs voor kunnen zorgen dat er minder lasten bij de onderneming terecht komt vanwege al het bijbehorende papierwerk. En dat gaat de acceptatie en het draagvlak vergroten.

Voor velen lijkt de CSRD nog ver weg, maar veel bedrijven moeten dus al vanaf boekjaar 2024 hun voortgang monitoren en het jaar erop zullen nog meer bedrijven ditzelfde moeten doen. Vergeet daarbij niet dat om te kunnen rapporteren je eerst inzicht moet hebben, dan een visie ontwikkelen, en dan daadwerkelijke acties en activiteiten moet uitvoeren. Het lijkt dus allemaal ver weg, maar je moet echt eerder beginnen dan je denkt. Bereid je dus nu al voor. Begin eens met bijvoorbeeld een self-assesment op de ISO 26000

De controle komt bij de accountant te liggen. Deze is gewend cijfers te controleren. De CSRD vraagt echter meer. Het gaat namelijk ook om het vastleggen van het proces en vooral monitoren van de genomen acties. Houdt daarbij in je achterhoofd dat de gemiddelde account grote moeite heeft mensen te vinden voor hun huidige werkzaamheden. Laat staan dat er mensen moeten worden opgeleid om ook de SCRD in hun werkzaamheden op te nemen.

Robin Good | Sustainability with a smile

Robin Good maakt duurzaam ondernemen leuk! Ons motto is niet voor niks, Sustainability with a smile! We vinden het belangrijk dat jij op een leuke manier aan de slag gaat met thema’s als duurzaamheid, MVO en ESG.