De meeste experts met kennis van de gezondheid van de aarde zijn het met elkaar eens. Het gaat niet zo goed met de aarde. Als iedereen op de aarde zou blijven leven zoals we dat nu doen dan hebben we op den duur 2 a 3 extra ‘aarden’ nodig om dit vol te kunnen houden. Het is niet voor de eerste keer dat de gezondheid van de aarde besproken wordt. Al jaren spreken we erover en eigenlijk verandert er maar mondjesmaat wat. Blijkbaar is dat heel moeilijk.
Wat weerhoudt ons? Is het niet duidelijk wat er speelt? Of is het niet in ons belang om er wat aan te doen? Eigenlijk is de wereld behoorlijk verdeeld over dergelijke vragen. Natuurlijk voelt iedereen wel het belang, want niemand wil dat het helemaal fout afloopt. Toch er zijn vele lezingen over wat wel en niet haalbaar is om verdere teloorgang van de aarde te voorkomen.
COVID 19
Een grote groep mensen ziet in de huidige COVID-19 pandemie een kans om een aantal dingen te veranderen. “Het universum laat van zich horen!” Opeens blijkt een aantal zaken te kunnen die we eerder voor onmogelijk hadden gehouden. Allemaal vanuit huis werken, vergaderen en zelfs psychotherapie via beeldbellen. Maandenlang niet fysiek in elkaars nabijheid mogen zijn, het lijkt allemaal toch te kunnen. Tenminste, ondanks dat er steeds meer forse nadelen van de lock-down zichtbaar worden, is er absoluut geen sprake meer van een onmogelijkheid. Het wordt zelfs een reële keuze om dit in de toekomst te blijven doen. Eerst mochten we niet meer naar kantoor en nu willen we eigenlijk ook niet meer naar kantoor. We maken daardoor allemaal veel minder kilometers en er zijn plotseling geen noemenswaardige files meer. Dus dat biedt misschien perspectief. Als dit zo doorgaat hoeven we nooit meer extra wegen aan te leggen. Waarom zouden we? Opeens worden bergtoppen zichtbaar die decennialang gehuld waren in de vieze smog van steden. Doordat een deel van de activiteiten die tot deze vieze uitstoot leiden, nu niet plaatsvinden, is er opeens een opleving van de aarde. Dat geeft te denken.
Dus zo gek zijn die COVID-19 maatregelen nog niet, als je kijkt naar wat het betekent voor de gezondheid van onze planeet. Alleen hebben we er nu wel een heel ander probleem bij. Samen met een aantal positieve kanten, is er ook een groot dik vet nadeel waarmee we te maken hebben bij deze pandemie.
Het is namelijk ronduit dodelijk voor de economie! Tenminste … wel zolang je de economie blijft bezien vanuit de situatie voor COVID-19 en geen oog hebt voor de veranderingen die mogelijk zijn. En dat maakt dat de vraag speelt; kan het dus heel goed anders maar hebben we dat alleen nog niet zo door?
Maar laten we eerst even heel eerlijk zijn. Er zijn heel veel mensen die acuut in de problemen zijn gekomen door COVID-19. Niet alle werkzaamheden zijn vanuit huis uit te voeren en niet alle bedrijven waren in staat hun werkzaamheden voort te zetten of kregen daartoe niet de toestemming. Ook wij van Zinnige Zaken hebben – van de ene op de andere dag – onze agenda met evenementen leeg zien lopen, zonder dat daar een goed alternatief voor mogelijk was. Dit is niet leuk maar dit overleven we wel.
Er liggen juist wel mooie uitdagingen voor ons klaar. En is er heel veel voor te zeggen om, als we dan toch onder hogedruk alternatieven moeten verzinnen, er meteen een toekomstbeeld aan te koppelen dat ervoor zorgt dat we al die onvermijdbare veranderingen meteen een goede en meer duurzame richting meegeven. Waarom ook niet? Er is veel meer mogelijk, ook in een hoger tempo, dan we ooit hadden kunnen verzinnen voor COVID-19.
De huidige situatie positief bekeken:
- We zijn in staat gebleken om een goed gesprek met elkaar te voeren over wat noodzakelijk is. We waren in staat innovaties versneld door te voeren en hebben ons bijzonder goed aan kunnen passen aan zeer sterk veranderende omstandigheden. Wij kunnen veranderen, zolang we de noodzaak maar voelen en bereid zijn om daarnaar te gaan leven.
- Binnen de Verenigde Naties, dus tussen landen, voeren we al jaren overleg met het oog op de toekomst. Het is uniek dat 193 landen een overeenstemming hebben over een wereldwijde ontwikkel agenda van 17 sustainable development goals die men bereikt wil hebben voor het jaar 2030. Deze doelen zijn weer opgedeeld in concrete subdoelen en 169 zeer transparante indicatoren (targets) waar we ons als ‘wereldbevolking’ aan kunnen verbinden. Zo kan iedereen toetsen of we het hebben gered om deze doelen te halen.
- Ook steeds meer bedrijven gebruiken deze 17 doelen (en subdoelen/targets) vaker in hun jaarverslag om hun impact op de wereld en samenleving kenbaar te maken.
- Kortom, we hebben een route die op wereldwijd niveau door landen wordt omarmd. We hebben bedrijven die zich herkennen in deze doelen en daar steeds vaker hun missie statement van maken. En we hebben mensen die, weliswaar door noodzaak gedreven, hebben kunnen zien dat er alternatieven zijn die een soepele verandering veel dichterbij leggen dan ooit tevoren.
En dan blijft de kritische aantekening over de gezondheid van de economie nog actueel. Los van het goede nieuws hebben we nog steeds zorgen over het voortbestaan van onze economie.
Ook daarover zullen we met elkaar in gesprek moeten gaan. Welke verwachting is hierbij überhaupt reëel?
Eeuwig groeiende economie
Welk beeld hebben wij bij een eeuwig groeiende economie? Kan dit wel? En welke offers zijn we bereid om daarvoor te brengen? Wie betaalt de rekening van de eeuwige groei, let wel; ‘op de manier zoals we die nu graag zien’? Moeten we die groei niet op een andere manier zien te bereiken?
Want samengevat; we weten dat er een einde komt aan groei, alleen hebben we nog niet besloten wanneer we dat toestaan en ons gaan aanpassen aan de realiteit. We hebben nog zoveel voordeel van al het mooie van onze overconsumptie, dat we liever op kleine schaal genieten, dan op grote schaal voor onze toekomst van kinderen en kleinkinderen zorgen. En dat kan anders. Dat moet zelfs anders.
“Het is alsof we met een auto keihard op een betonnen muur afrijden en alle inzittenden alleen maar oog hebben voor het mooie interieur van de auto.”
De huidige economie maakt ons blind.