In maart 2021 heeft het Europees Parlement ingestemd met een nieuwe wet die bedrijven verplicht rekening te houden met mens en milieu. Niet alleen in Europa, maar ook in andere delen van de wereld. Zolang het onderdeel uitmaakt van hun productieketen is de onderneming daarvoor verantwoordelijk. Er staat dus een hoop te veranderen, maar wat betekent dit concreet voor jouw bedrijf?
Europa
Het wetsvoorstel is geïnitieerd door PVDA Europarlementariër Lara Wolters. Volgens Wolters krijgen bedrijven voortaan de zorgplicht om misstanden in hun aanvoerketen te voorkomen en te verhelpen. Ook slachtoffers, waar dan ook ter wereld, kunnen bedrijven hierop aanspreken. De bewijslast ligt met de nieuwe wet voortaan bij de bedrijven. ‘Regels zijn hard nodig blijkt. Zo zijn bijna alle grote, in Nederland actieve kledingmerken betrokken bij Oeigoerse dwangarbeid. De initiatiefwet gaat nu naar de Europese Commissie, die dan mogelijk in juni met een wet komt. Die wet moet dan nog wel de goedkeuring krijgen van de afzonderlijke lidstaten. ‘Hoe meer lidstaten zich hierachter scharen, hoe scherper we de wet kunnen verankeren voor alle bedrijven die in Europa zaken doen.’
Deze wet moet het onmogelijk maken om in Europa producten te verkopen die door de inzet van dwangarbeid of slavernij zijn gemaakt. Dit zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat er een einde komt aan uitbuiting en mishandeling in de kledingindustrie. Maar ook dat er een halt wordt toegeroepen aan Europese bedrijven die elders in de wereld onherstelbare milieuschade aanrichten.
Nooit eerder lag er een overkoepelende Europese wet op tafel die van bedrijven eist om verantwoordelijkheid voor mens en milieu te nemen. De wet verbetert ook de positie van slachtoffers. Zij zijn tot nu toe vaak aangewezen op een jarenlange strijd met grote kapitaalkrachtige bedrijven. Nu hebben ze de wet aan hun zijde en ligt de bewijslast bij de onderneming.
Nederland
Inmiddels heeft een aantal partijen in de Tweede Kamer bekendgemaakt dat zij zich scharen achter de wetgeving. Zij kondigden een initiatiefwet aan die in Nederland moet gaan gelden. Als bedrijven niet fatsoenlijk ondernemen, kunnen ze een sanctie krijgen, staat in het wetsvoorstel. In de toekomst moeten bedrijven rekening houden met de impact van hun zaken op het milieu en de samenleving. Zo moet het niet mogelijk zijn dat bedrijven in Europa producten verkopen die door het inzetten van dwangarbeid of slavernij zijn gemaakt.
Wolters is blij met de Nederlandse inzet, maar ziet vooral een rol voor een overkoepelende Europese aanpak. Die moet voorkomen dat er oneerlijke concurrentie ontstaat tussen bedrijven in Europa. ‘Europa loopt nu voorop in de strijd voor eerlijk en duurzaam ondernemen.
Op korte termijn
De wet moet nog worden uitgewerkt en dat zal tot zeker juni duren. De Nederlandse variant verkeert nog in een primair stadium en zal pas na de verkiezingen behandeld worden. Dus op korte termijn zal er niet veel gebeuren, maar dat de wet impact gaat hebben op de verantwoordelijkheid als bedrijf voor de gehele productieketen is klaar en duidelijk.
Je hebt dus nog even tijd, maar ik zou er ook weer niet te lang mee wachten. Begin alvast met het in kaart brengen van je keten.. En dat hoeft echt niet zo moeilijk te zijn. Daar bestaan mooie tools voor zoals het in kaart brengen van je waardeketen middels Supply Chain Mapping.
