Wat is ESG? Environment Social Governance eenvoudig uitgelegd

Hoewel de term al weer even meegaat lijkt ESG wel het nieuwe buzzword te zijn. Bij Google zien we dat er bijna twee keer zo veel gezocht wordt op ESG dan op de term MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen). Waar deze spontane opleving van de term vandaan komt weten we niet, maar dat er veel vragen over zijn herkennen we zeker. Daarom zetten we alles maar eens overzichtelijk onder elkaar. Zodat jijzelf kunt bepalen of je iets moet of wilt met ESG.

ESG staat voor Environment Social Governance , oftewel Milieu, Sociaal en Bestuur. Dit worden ook wel de pijlers genoemd in het ESG-framework. Waarbij elke letter staat voor een van de drie hoofdthema’s waar bedrijven over verwacht worden te rapporteren. Doel van ESG is om alle niet-financiële risico’s en kansen vast (Non Financial Reporting) te leggen die inherent zijn aan de dagelijkse activiteiten van een bedrijf. In het ESG-raamwerk herken je het gedachtegoed van Brundtland en deze geldt voor ons als basis van duurzaam ondernemen. Wij omarmen het ESG-denken dan ook van harte.

Inhoudsopgave

1. 1. Waar staat ESG voor?
   2. Environment: wat valt onder de milieu pijler?
   3. Social, wat valt onder de sociale pijler?
   4. Governance, wat valt onder de bestuur pijler?
   5. Is ESG een blijvertje?
   6. Is ESG relevant voor jouw bedrijf?
   7. Wat is het verschil tussen ESG en duurzaamheid?
   8. Hoe rapporteer je over ESG?
   9. Wie kan een ESG-rating verstrekken?
   10. Is er kritiek op ESG?
   11. Wat is het verschil tussen ESG en MVO (CSR)?
   12. Is er al ESG wetgeving en wat komt er aan?

Waar staat ESG voor?

Zoals al genoemd staat ESG voor de afkorting van Environment Social Governance. Het is een voortborduursel op het alom bekend People Planet Profit (ook wel de Triple Bottom Line genoemd). Laten we eens kijken waar de individuele letters uit deze afkorting voor staan:

Environment: wat valt onder de milieu pijler?

De eerste pijler richt zich op de omgeving en dus het milieu. Bedrijven die schade aan het milieu veroorzaken krijgen hier uiteraard een lage score. Er wordt onder meer gekeken naar verspilling, energie-efficiëntie en natuurlijk hoeveel CO2 een bedrijf uitstoot. Een slechte omgang met het milieu is voor een bedrijf niet alleen onwenselijk, het vormt ook een gevaar voor de continuïteit van de bedrijfsvoering. Denk bijvoorbeeld aan de enorme kosten die een bedrijf moet ophoesten wanneer er chemicaliën gelekt zijn in het wateroppervlak.

Bedrijven die zich inzetten om een positieve bijdrage te leveren aan hun omgeving, door bijvoorbeeld meer energie op te wekken met zonnepanelen dan zij zelf nodig hebben, worden beloont met extra punten in de rating.

Bedrijven met een hoge ESG score op de pijler Environment;

• publiceren over hun impact op de wereld, bijvoorbeeld door een CO²-footprint rapportage,
• streven naar verlaging van broeikasgassen en verkleining van hun CO²-voetafdruk
• gebruiken hernieuwbare energiebronnen,
• reduceren het energiegebruik van kantoren, machines en wagenpark,
• beperken schadelijke verontreinigingen en het gebruik van chemicaliën,
• reduceren hun afval,
• ontwerpen hun producten zodat de grondstoffen te recyclen zijn en er minder grondstoffen gebruikt hoeven te worden,
• houden bij de inrichting van kantoren en gebouwen rekening met de biodiversiteit in de omgeving,
• hebben inzicht in hun waardeketen en borgen dat de gewenste normen en waarden door de gehele keten nageleefd worden.

Social, wat valt onder de sociale pijler?

Niet alleen het milieu telt, maar ook de manier waarop je met je mensen omgaat. Bedrijven met goede arbeidsomstandigheden, betrokken werknemers en een veilige werkomgeving scoren hoger als het gaat om maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hierdoor worden ze meer gezien als een duurzame belegging en kunnen ze dus ook meer waardevol zijn voor beleggers.

Maar deze pijler beperkt zich niet alleen tot de eigen bedrijfsomgeving. Want daarnaast speelt ook de impact van het bedrijf op de lokale gemeenschap en de gezondheid en veiligheid van mensen een rol. En uiteraard wordt gekeken hoe kinderarbeid en (moderne) slavernij uitgebannen kunnen worden.

Extra punten kunnen gescoord worden wanneer een bedrijf zich inzet bij het bieden van toegang tot hun producten of diensten aan groepen die normaal gesproken geen (of beperkte) toegang tot deze producten of diensten hebben. Als voorbeeld kun je denken aan een fabrikant die medicatie tegen een gereduceerd tarief aanbiedt aan ontwikkelingslanden.

Bedrijven met een hoge ESG score op de pijler Social;

• voeren een ethische controle op haar toeleveringsketen uit,
• vermijden arbeid met verdachte werkomstandigheden of kinderarbeid,
• betalen eerlijke (leef)lonen,
• stellen targets voor een gelijkwaardige vertegenwoordiging in het management van de organisatie,
• ondersteunen rechten voor de LHBTIQ+ gemeenschap en bevorderen diversiteit en inclusie onder hun medewerkers,
• hebben beleid om medewerkers tegen seksuele intimidatie te beschermen,
• hebben programma’s om de gezondheid en veiligheid van medewerkers te bevorderen,
• hebben beleid om de gegevens van hun stakeholders te beschermen en zo hun privacy te waarborgen,
• helpen lokale gemeenschappen middels een programma voor maatschappelijke betrokkenheid.

Governance, wat valt onder de bestuur pijler?

Hier wordt gekeken naar de interne bedrijfsvoering en de manier waarop de organisatie zichzelf bestuurt. Als een bedrijf goed geleid wordt en transparant is, zorgt het voor vertrouwen bij zijn stakeholders. Het moet zijn wettelijke verplichtingen nakomen, zijn bedrijfsethiek in orde hebben en geen sporen van corruptie vertonen.

In deze pijler wordt gekeken naar hoe het bedrijf zijn eigen belangen beheert en of er sprake is van eerlijke en transparante besluitvorming, maar ook zaken als het verantwoord omgaan met belastingen, de beloning van topmensen en een ethische politieke lobby. Ook de diversiteit en structuur van de raad van bestuur speelt hierbij een belangrijke rol.

Wanneer een bedrijf bereid is zijn boeken open te gooien en stakeholders inzage geeft in de meest essentiële zaken dan zijn extra punten te verdienen. Immers zijn open en transparante bedrijven voor een investeerder meer waard en kennen ze een lager risico.

Bedrijven met een hoge ESG score op de pijler Governance;

• stimuleren diversiteit in het bestuur,
• stimuleren corporate transparantie,
• hebben richtlijnen ten opzichte van het toezicht op de bedrijfsvoering,
• iemand anders dan de CEO is voorzitter van de raad van toezicht,
• zijn open en transparant over de rechten van aandeelhouders,
• zijn open en transparant over de beloning van de top,
• zijn open en transparant over donaties en politieke lobbying,
• zijn open en transparant over hun belastingen en hun belastingstrategie,
• hebben beleid ten opzichte van corporate gedrag met daarin opgenomen minimaal anti-concurrentiële praktijken en corruptie en omkoping,
• hebben een klokkenluidersregeling.

Is ESG een blijvertje?

Onze wereld staat voor een aantal wereldwijde uitdagingen: klimaatverandering, overgang van een lineaire naar een circulaire economie, toenemende ongelijkheid, een scheve balans tussen economische en maatschappelijke behoeften. Beleggers, toezichthouders, consumenten en werknemers eisen steeds vaker dat bedrijven niet alleen verantwoordelijk zijn voor het beheer van hun vermogen, maar ook voor het beheer van hun natuurlijke en sociale vermogen en beschikken over een noodzakelijk governance-kader. Steeds meer beleggers en financiers nemen een ESG-score op in hun besluitvorming, waardoor ESG steeds belangrijker wordt voor het verkrijgen van kapitaal.

ESG-criteria zijn steeds belangrijker geworden voor beleggers, omdat zij zich bewust zijn van de risico’s van milieu- en maatschappelijke problemen en de kansen van duurzame groei. Veel beleggers geloven dat bedrijven die aan hoge ESG-standaarden voldoen, beter in staat zijn om te presteren op de lange termijn en minder risico lopen op reputatieschade. Dit heeft geleid tot een groeiende vraag naar ESG-gerelateerde beleggingsproducten, zoals duurzame fondsen en ETF’s.

Is ESG relevant voor jouw bedrijf?

Natuurlijk zijn niet alle sectoren van de economie identiek als het aankomt op de ESG-rating. Bijvoorbeeld, bij financiële instellingen als banken zijn broeikasgasemissies (nauwkeuriger gezegd scope 1 en 2) minder belangrijk als bijvoorbeeld het energieverbruik is. Deze verschillen in wat belangrijk is vanuit een ESG-perspectief voor een bepaalde sector, wordt materiële impact genoemd. Bedrijven rapporteren over issues die materieel voor hen zijn, wat niets meer of minder betekend dan dat ze van invloed zijn op het bedrijf dat het bedrijf invloed heeft op het betreffende issue.

Dubbele Materialiteit

Typisch wordt materiële impact bepaald op basis van wat financieel materieel is in een bepaalde industrie. Financieel materiële risico’s zijn die die de financiële prestaties van een bedrijf kunnen beïnvloeden (bijvoorbeeld verwachte overschotten, boetes, verlies aan merkwaarde, verlies aan inkomsten door keuze voor meer duurzame alternatieven). Steeds vaker wordt dubbele materiële impact erkend als een belangrijk concept bij het kiezen wat als materieel wordt beschouwd door een bedrijf. Dubbele materiële impact betekent dat naast financieel materiële problemen, ook sociaal materiële problemen als materieel worden beschouwd.

Er is dus geen strakke blauwprint voor een ESG rapportage. Maar aan de hand van de richtlijnen kun je zelf bepalen welke items voor jou van belang (materieel) zijn en daarover rapporteren. Een transparante organisatie legt ook uit waarom deze tot die keuze is gekomen.

[su_row][su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

Wat is het verschil tussen ESG en duurzaamheid?

ESG en duurzaamheid worden wel eens door elkaar gebruikt, maar er zijn duidelijke verschillen. ESG is een beleggingskader waarmee bedrijven informatie kunnen delen en beleggers de prestaties en risico’s kunnen beoordelen. Duurzaamheid is eerder intern en richtinggevend voor de investeringsbeslissingen van het bedrijf. Kortom, duurzaamheid is de drive, ESG is het gerapporteerde resultaat. ESG is voornamelijk relevant voor bedrijven die beursgenoteerd zijn of financiering zoeken.

[/su_column] [su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

[/su_column][/su_row]

Hoe rapporteer je over ESG?

ESG wordt tegenwoordig breed beschouwd als een rapportagekader, maar oorspronkelijk was het een kader voor het evalueren van de duurzaamheid gerelateerde openbaarmaking van beursgenoteerde bedrijven voor beleggers. Nu de vraag naar ESG-gerelateerde informatie stijgt, is het ESG-kader synoniem geworden met rapportage. Er is (nog) geen standaard ESG-kader, alleen een brede en gedeelde overeenkomst over de onderwerpen die eronder vallen. Om die reden maken bedrijven gebruik van bestaande rapportage-normen voor duurzaamheid om te bepalen hoe en wat ze rapporteren.

Rapporteren gebeurt meestal door één of meer kaders toe te passen. De twee meest gebruikte rapportagekaders zijn de Global Reporting Initiative (GRI) en de normen van de Sustainable Accounting Standards Board (SASB). ESG-rapportage gebeurt meestal door het publiceren van een duurzaamheidsrapport, maar steeds meer bedrijven stellen gegevens beschikbaar via webpagina’s die de ESG-prestaties van het bedrijf tonen, naast een meer standaard rapport.

Wie kan een ESG-rating verstrekken?

Hoewel er nog geen vaste standaard is, kunnen organisaties hun ESG-performance laten raten. Oftewel ze kunnen hun ESG Score laten toetsen door een externe deskundige.

De meest voorname partijen die deze rating uitvoeren zijn:

• S&P Dow Jones Sustainability Index
• Bloomberg Professional Services, ESG-gegevensdiensten 
• Sustainalytics ESG-risicobeoordelingen
• RepRisk ESG Data Science
• LexisNexis ESG Risk Assessment Tool

Is er ook kritiek op ESG?

Ondanks de groeiende belangstelling voor ESG, zijn er nog steeds kritieken op de huidige methoden voor het meten en rapporteren van ESG-prestaties. Sommige critici stellen dat er geen standaardbenadering bestaat voor het meten van ESG-prestaties en dat de methoden die worden gebruikt, subjectief zijn. Anderen beweren dat sommige bedrijven ESG-rapporten gebruiken als een marketingtool, in plaats van een echte indicatie van hun prestaties op het gebied van duurzaamheid.

Ondanks deze kritieken, is het duidelijk dat ESG-criteria steeds belangrijker worden in de wereld van de investeringen en dat bedrijven steeds meer aandacht besteden aan hun impact op het milieu en de maatschappij. Dit is een positieve ontwikkeling, omdat het ertoe leidt dat bedrijven zich meer bewust worden van hun verantwoordelijkheid en bijdrage aan een duurzamere toekomst. Beleggers en andere belanghebbenden kunnen ook profiteren van deze ontwikkeling, door in bedrijven te investeren die aan hoge ESG-standaarden voldoen en daarmee de risico’s van hun investeringen te verminderen en de kansen van duurzame groei te benutten.

 

[su_row][su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

[/su_column] [su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

Wat is het verschil tussen ESG en MVO (CSR)?

Bij ESG gaat het om hoe bedrijven rapporteren over hun duurzaamheidsinitiatieven. Stakeholders, zoals beleggers, gebruiken deze rapportages om beleggingen te screenen. MVO daarentegen, is een bedrijfsmodel waarbij bedrijven ook iets goeds willen betekenen voor de wereld en dat willen vertalen naar acties. Ook hierover kan men verslagleggen naar binnen en buiten, maar dat is veel meer een vrijblijvende actie van het bedrijf zelf.

[/su_column][/su_row]

Is er al ESG wetgeving en wat komt er aan?

Kort gezegd; nee. Tenminste niet in de letterlijke zin van het woord. Gebruik je ESG als nieuw term voor MVO dan is er al het een en ander aan wetgeving, maar gebruik je ESG zoals deze bedoelt is dan niet. En die zal er ook niet snel komen.

De vrijblijvendheid rondom MVO en duurzaamheid gaat er wel steeds verder van af. De Europese Unie maakt zich hard om greenwashing tegen te gaan. En om deze reden zien we steeds meer wetten en wetsvoorstellen voorbij komen.

• Transparantieverordening (SFDR)

De Transparantieverordening (ook wel bekend als SFDR, Sustainable Finance Disclosure Reulation) regelt de informatieverplichtingen voor organisaties als het gaat om duurzaamheid en ESG-impact. Dit betekent dat financiële markt deelnemers (FMP’s) verplicht zijn om 18 specifieke indicatoren te rapporteren en daarnaast nog minimaal twee te selecteren uit een lijst van 46 optionele indicatoren. Deze indicatoren zijn gebaseerd op de Verklaring inzake ongunstige effecten op duurzaamheid (PAIS), wat vereist dat bedrijven een hoop gegevens moeten analyseren. De SFDR is in maart 2021 in werking getreden.

• EU-Taxonomie

De EU-Taxonomie is een systeem voor het classificeren van ecologisch verantwoorde economische activiteiten. De EU-Taxonomie is in juli 2020 in werking getreden als onderdeel van de Europese Green Deal. Het biedt bedrijven, beleggers en beleidsmakers heldere richtlijnen voor wat als ecologisch verantwoord wordt beschouwd, zodat bedrijven niet hun activiteiten kunnen “groen-praten”. Dit bevordert duurzame activiteiten en richt investeringen naar de meest verantwoorde organisaties.

• Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)

De nieuwe regels voor duurzaamheidsrapportages door bedrijven, ook wel CSRD genoemd, zijn een opgepoetste versie van de huidige EU-verordening over niet-financiële informatie (Non Financial Reporting Directive, NFRD). Het nieuwe beleid zal nog strengere eisen stellen aan de manier waarop grote bedrijven informatie moeten delen over niet-financiële zaken, zoals diversiteit. De nieuwe regels zouden in 2022 of 2023 ingaan, maar zijn uitgesteld.

Zoals het nu naar uitzet zullen de eerste bedrijven in 2025 moeten beginnen met rapporteren. Daarbij wordt de regelgeving uitgebreid op steeds meer bedrijven. Voor nu staat de grens op bedrijven die aan minimaal twee van de onderstaande drie eigen voldoen:

• Meer dan 250 medewerkers
• Meer dan 40 miljoen euro omzet per jaar
• Meer dan 20 miljoen euro balanswaarde

• OESO Richtlijnen

De OESO-richtlijnen zijn richtinggevend voor bedrijven bij het uitoefenen van maatschappelijk verantwoord ondernemen tijdens internationale zakelijke activiteiten. De richtlijnen worden ondersteund door Nederland en 48 andere landen en bieden bedrijven praktische richtlijnen voor hoe ze kunnen omgaan met belangrijke kwesties op het gebied van mensenrechten, milieu, ketenverantwoordelijkheid en kinderarbeid.

De richtlijn kent geen dwingend karakter, maar zijn zoals de naam het al zegt richtlijnen.  Centraal in de OESO-richtlijnen staat het concept Due Diligence (ook wel gepaste zorgvuldigheid genoemd). Due Diligence is een doorlopend proces dat bedrijven helpt risico’s in kaart te brengen en vervolgens aan te pakken of te voorkomen.

• Wet IMVO (wetsvoorstel)

Het wetsvoorstel (Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) stelt bedrijven verplicht om in hun jaarverslag misstanden op te schrijven en een plan van aanpak te presenteren om deze te op te lossen. De focus hierbij ligt op de ketenaansprakelijkheid. Met andere woorden je moet in kaart brengen welke risico’s er in je keten aanwezig zijn (op het vlak van MVO) en hier een aanpak op ontwikkelen.

Het is nog een wetsvoorstel, maar dat deze wet er gaat komen is vrij aannemelijk. Is het niet in deze vorm dan wel in een Europees verband als de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD).

Wat vindt Robin Good van het ESG-framework?

Hoewel wij van nature wat wars zijn van het continu introduceren van nieuwe termen, vinden wij dat de term ESG de lading goed dekt. Het geeft het gedachtegoed van Brundtland goed weer en geeft minder onduidelijkheid dan veel andere termen.
Als mechanisme is het aanbevelingswaardig om een organisatie te toetsen op andere dan financiële waardes wanneer een potentiële investeerder in wil stappen in een bedrijf. Deze gedachtegang valt bij ons goed. Het maakt dat de “shareholder” een beter evenwicht zoekt tussen de andere stakeholders. Deze beweging juichen wij dan ook zeker toe. Het risico is dat het model gebruikt wordt om de boel wat mooier in de etalage te zetten. Daarom zou het goed zijn wanneer er strakkere richtlijnen komen.
Wat ook goed zou zijn is wanneer het ESG-raamwerk ook voor kleinere organisaties toepasbaar gemaakt wordt. Een light versie waarmee ook de particuliere belegger zijn mening kan vormen over de organisatie waar deze zijn spaarcentjes in wil onderbrengen.